Okres przedszkolny to wyjątkowy czas dla naszego dziecka z wielu powodów. Nie tylko ma ono możliwość zaprzyjaźniania się z innymi dziećmi i zabawy z nimi, ale także jest to moment, w którym nabywa ono nowe umiejętności i rozwija te już obecne. Uczęszczanie do przedszkola stawia przed naszym dzieckiem również wyzwania – czy to w postaci bardziej samodzielnego ubierania się, czy też wykonywania drobnych czynności manualnych. I na tę właśnie sprawność manualną szczególnie warto zwrócić uwagę.

Czym jest sprawność manualna?

Pod pojęciem sprawności manualnej rozumiemy wszelką działalność ruchową rąk, która umożliwia wykonywanie takich czynności, jak: rysowanie, pisanie, wycinanie, wiązanie sznurówek, czy też zapinanie guzików. Wymagają one od dziecka sporej koordynacji mięśniowej, która zapewnia precyzję podczas działań ruchowych. Kluczowe zatem jest to, by pomóc przedszkolakowi nabywać kontrolę mięśni ramienia, przedramienia oraz udoskonalać pracę nadgarstków i palców. Dlaczego to takie istotne? Sprawność manualna będzie obejmować wiele obszarów z zakresu samoobsługi – pozwoli na to, by dziecko samo się myło, ubierało i jadło. Dodatkowo, dziecko zyska odpowiednie przygotowanie przed pójściem do szkoły.

Dlaczego czynności manualne są tak ważne w rozwoju dziecka?

To, czy dziecko w prawidłowy sposób opanuje czynności manualne, będzie miało ogromny wpływ na jego późniejsze umiejętności. Obniżona sprawność manualna skutkuje trudnościami w samodzielnym ubieraniu się – wiązaniu sznurówek, czy zapinaniu guzików. Jest także przyczyną nieumyślnego niszczenia zabawek i przedmiotów codziennego użytku. Przyczynia się również do narastających problemów z pisaniem i rysowaniem. Pismo dziecka, które prawidłowo nie opanowało podstawowych czynności manualnych, będzie mało czytelne, a tempo stawiania literek w zeszycie znacząco wydłużone. Dziecko również może używać nieadekwatnie dużo siły do np. rysowania szlaczków w zeszycie, czy też kolorowania.

Jak wdrażać ćwiczenia sprawności manualnej i koordynacji wzrokowo ruchowej?

Im wcześniej zachęcimy dziecko do ćwiczeń sprawności manualnej i koordynacji wzrokowo ruchowej, tym więcej czasu będzie miało na ich opanowanie. Dlatego bardzo istotne jest, by wykazać się kreatywnością w wymyślaniu atrakcyjnych i zachęcających ćwiczeń, najlepiej poprzez zabawę i ruch! Ważne jest, żeby nie zmuszać dziecka do konkretnej aktywności, jeśli nie ma na nią w danym dniu ochoty lub po prostu jej nie lubi. W przeciwnym razie możemy spotkać się z oporem – istnieje ryzyko, że nasz przedszkolak zacznie mieć negatywne skojarzenia z tym, do czego go zachęcamy. Musimy również pamiętać o tym, by pozwolić dziecku na bieganie, wspinanie się, czy jazdę rowerkiem – to wszystko będzie pozytywnie oddziaływało na koordynację. Pozwoli to na rozładowanie nadmiaru energii, dzięki czemu maluchowi łatwiej będzie koncentrować się na bardziej precyzyjnych czynnościach.

Rozwijanie sprawności manualnej w przedszkolu może być świetną zabawą!

Bez wątpienia, rozwijanie sprawności manualnej w przedszkolu jest dla malców bardzo atrakcyjne. Z jednej strony odbywa się to w towarzystwie innych dzieci, a z drugiej strony, w przedszkolu dzieci mogą wykonywać ćwiczenia, na które nie ma miejsca w domu. Jednym z pierwszych są tak zwane ćwiczenia rozmachowe, służące wyzwalaniu płynnych ruchów i rozluźnianiu napięcia w mięśniach ramienia i przedramienia. W tym celu wykorzystuje się farby i duże arkusze papieru leżące na podłodze lub przypięte do ściany – czyli po prostu malowanie dużej powierzchni. Które dziecko nie miałoby z tego frajdy! Można również wspólnie lepić z plasteliny, gliny, masy solnej, czy też z piasku. Dziecko ma szanse podpatrzeć pomysły innych i zainspirować się nimi później we własnych pracach.

Ćwiczenia manualne dla dzieci, które zostają w domu

Nie tylko przedszkole pozwala na rozwijanie sprawności manualnej naszych pociech. Istnieje mnóstwo ćwiczeń manualnych dla dzieci, które przebywają w domu, z rodzicami. Warto wtedy przede wszystkim sięgnąć po puzzle dla dzieci, na przykład w formacie 3D, czy też klocki do układania. Zabawki kreatywne to także świetny pomysł. Istnieje wiele zestawów do majsterkowania, zarówno dla chłopców, jak i dziewczynek, które przy wsparciu rodziców mogą okazać się świetnym ćwiczeniem i zabawą! Sprawność manualną dzieci w wieku przedszkolnym należy kontrolować – pomagać im prawidłowo układać rączkę i w odpowiedni sposób trzymać przedmioty. Pamiętajmy przy tym koniecznie o cierpliwości i nie wywieraniu presji – dziecko się dopiero uczy i potrzebuje odpowiednią ilość czasu do tego, by opanować pewne czynności. Nie porównujmy dziecka do innych i nie zawstydzajmy – każdy rozwija sprawność manualną w swoim własnym tempie.

Jakie ćwiczenia manualne ręki wykonywać, by jak najlepiej rozwijać umiejętności dziecka?

Ćwiczenia manualne ręki są jednym z ostatnich etapów przygotowania dziecka do rozpoczęcia pisania. Pozwalają one na wyrobienie elastyczności w pracy wszystkich elementów kończyny górnej dziecka – barków, ramion, przedramion, nadgarstków, dłoni i palców, a także koordynacji ruchów rąk ze wzrokiem. Koordynacja wzrokowo-słuchowa jest umiejętnością nabytą, utrwalaną przez regularne ćwiczenia. Co zatem robić, by doskonalić sprawność manualną dzieci w wieku przedszkolnym? Świetnie sprawdzą się:

• Wycinanie i wydzieranie.
• Rysowanie.
• Nawlekanie koralików na nitkę (dla mniejszych dzieci lepiej sprawdzi się użycie makaronu).
• Chwytanie piłeczki i rzucanie nią.
• Tańce, zabawy ruchowe i granie na instrumentach.
• Malowanie farbami figurek.
• Rysowanie kredą po tablicy albo na chodniku.

Próbujmy podejmować się różnych zadań i nie zniechęcajmy się tym, gdy od razu nie wszystko będzie wychodzić – na wszystko potrzeba czasu.